197 ROSACE - MALACHIAS, MOYSES EN SOPHONIAS

DE VIERDE DRIE IN DE PROFETENKRANS

Thea-Warrior

 

Terug in Tournai, terug op het oksaal in het twaalfde-eeuwse schip, met zicht op de Rosace in het westen. Vanaf 12 uur is MALACHIAS, Maleachi of Malakias de tiende profeet in de cirkel van profeten rondom de Madonna. Volgens het wereldwijde web is Maliachias waarschijnlijk niet de echte naam van degene die de profetieën heeft ontvangen die in het gelijknamige boek zijn opgetekend. In de profetie is namelijk sprake van mijn bode. In het Hebreeuws: Malachias. Vervolgens lijkt de profeet het woord voor 'mijn bode' als eigennaam te hebben gekregen. In het Grieks betekent 'Angelos' bode, derhalve wordt profeet Malachias ook wel 'mijn engel' genoemd. Tussen 515 en 450 voor Christus leeft hij in Jeruzalem. Waarschijnlijk is hij  vrij jong gestorven. Zijn profetieën heeft hij, als het goed is, uitgesproken tegen een groep Joden, die kort daarvoor uit de Babylonische ballingschap naar Jeruzalem zijn teruggekeerd.

 

Volgens Edmond Lévy (1860) staat op zijn spreukband:

     - Ecce ego mitto angelum meum.

     - Ziet, ik zal Mijn boodschapper sturen.

 

Al zit de linkerduim van de profeet in het glasvenster op de letter g, de spreuk klopt. Het is een zinsnede in het Oude Testament in het boek Maleachi, hoofdstuk 3 vers 1. Is het een voorspelling van de komst van de Messias? Zo is het zeker te interpreteren. De tekst Maleachi is een dialoog met God aan de ene kant en zijn toehoorders, die zich blijkbaar niet naar God's wet gedragen, aan de andere kant. Aan het eind van de profetie stelt God, de HEERE der heirscharen, dat de dag zal aanbreken waarin het onderscheid tussen de rechtvaardige en de goddeloze, tussen degene die God dient en die Hem niet dient, zichtbaar zal zijn. Een aardige waarschuwing voor het Joodse volk. Wat zou dit voor de mensheid betekenen?

Ik denk dat het de bedoeling is dat alle mensen onderkennen dat er een Macht is die groter is dan zijzelf, en dat de mensen die Macht dankbaarheid betonen voor alles wat ze hier op Aarde ontvangen. 

 

De volgende profeet, vanaf twaalf uur gezien, is MOYSES, Moses of Mozes: de twaalfde profeet in de cirkel rond de Madonna in de Notre-Dame de Tournai. Volgens het wereldwijde web betekent zijn naam 'geboren uit ...'. De bedoeling is eigenlijk dat er een God genoemd wordt waaruit hij is geboren, maar bij Moyses is de God naamloos: ....

Wanneer Moyses precies heeft geleefd, is onduidelijk. De onderdrukkende farao, waarvan in zijn verhaal sprake is, zou farao Ramses II kunnen zijn. Die farao leefde van 1279 tot 1213 voor Christus. Het verhaal over de uittocht uit Egypte dateert van een latere datum, namelijk uit de achtste eeuw voor Christus. Wat overkomt profeet Mozes in de verhalen?

 

Mozes is in Egypte geboren uit Hebreeuwse ouders, die verplicht bouwtaken voor de farao uitvoeren. Hij wordt geboren nadat de farao het bevel heeft uitgevaardigd dat alle pasgeboren mannelijke, Hebreeuwse jongens gedood moeten worden omdat het aantal Israëlieten zich te sterk vermenigvuldigt.

Moyses wordt eerst thuis verborgen en dan in een papyrusmandje te vondeling gelegd in het riet van de Nijl. Daar vindt de dochter van de farao hem, waarop zij een voedster zoekt. Via zijn zus Myriam, die toekijkt, komt Mozes weer bij zijn moeder terecht. Later, als hij geen borstvoeding meer nodig heeft, groeit hij op aan het Egyptische hof.

 

Als volwassene zoekt Mozes de mensen van zijn volk weer op en doodt dan een Egyptenaar die een Hebreeër slaat. Als de farao daarvan kennisneemt, vlucht Mozes naar het noorden van het Arabisch schiereiland: naar Midjan. Daar trouwt hij met de dochter van een priester, en daar vindt het wonder van de brandende doornstruik plaats. In dit wonder openbaart zich in de vlammende struik een anonieme godheid, een Stem, als de God JHWH.

JHWH heeft het geweeklaag van Zijn volk in Egypte gehoord en stelt dat ze onder leiding van Mozes naar een goed land kunnen worden gevoerd. Gezien zijn wat mindere verbale vaardigheden twijfelt Mozes, waarop hij zijn broer Aäron als 'mond' krijgt toegewezen. Met de verkregen opdracht gaat Mozes terug naar Egypte.

 

In Egypte ontbrandt een strijd tussen de Israëlieten en de farao met zijn hof. Pas na tien plagen is de farao bereid de Israëlieten te laten gaan, maar als hij verneemt van hun vertrek bedenkt hij zich en zet hij de achtervolging in. Samen met zijn leger komt hij de Israëlieten bij de Rode Zee achterop. De Israëlieten raken in paniek, maar Mozes zegt hen toe dat ze hulp van JHWH zullen krijgen. In een wonder splijt hij de zee en creëert aldus de doorgang, waardoor de Israëlieten over de droge bodem naar de  andere kant kunnen lopen. Voor de farao en zijn leger sluit de zee zich weer, waardoor zij om het leven komen. 

 

In de Sinaïwoestijn wordt met heel wat volkeren de strijd aangevangen, soms verliezen ze, omdat ze niet zo goed naar de Heer luisteren als die hen afraadt de strijd aan te gaan. Vaak winnen ze met hulp van de Heer; niet omdat ze zelf zo'n geweldige levenswandel hebben, maar omdat de Heer het gedrag van het andere volk verafschuwt.

Op de berg Horeb/ Sinaï ontvangt Mozes de stenen tafelen met de Tien Geboden en komt het tot een verbond tussen God en het Zijn volk; Israël zal een koninkrijk van priesters worden, zolang het volk zich aan de regels houdt. Echter in de veertig dagen en nachten dat Mozes op die berg verblijft, gaat het volk, onder leiding van Aäron, vreemde goden aanbidden en daarvoor beelden creëren. Het lukt Mozes ternauwernood JHWH te weerhouden het verbond op te zeggen. Als straf voor hun wandaden moet het volk 40 jaar door de woestijn dolen.

 

Als ze uiteindelijk onder leiding van Mozes tegenover de stad Jericho in Kanaän zijn aanbeland, houdt de profeet zijn afscheidsrede. Het is een samenvatting van wat het volk sinds de uittocht uit Egypte heeft meegemaakt en bevat de individuele, sociale en maatschappelijke leefregels waaraan ze zich in het beloofde land over de Jordaan hebben te houden. 

Zijn afscheidsrede staat genoteerd in Deuteronomium: het vijfde boek van Mozes.

Aan het eind van dit vijfde boek is te lezen dat JHWH Mozes opdraagt de Neboberg te beklimmen. Vanaf deze berg toont Hij hem het beloofde land. Mozes zelf bereikt het beloofde land niet; hij sterft op de berg op de leeftijd van 120 jaar en het is niet bekend waar JHWH hem precies heeft begraven.

 

In het roosvenster heeft Moyses de stenen tafelen in zijn rechterhand. De Tien Geboden staan er niet op, wel de tekst: 

     

     Dilectio di dilectio pxi mi.

     De Liefde van God, de Liefde het dichtst bij mij.

 

In zijn rechterhand houdt Moyses de spreukband. Volgens Edmond Lévy (1860) luidt de tekst:

 

     - Prophetam suscitabit tibi Dominus.

     - Een profeet voor u!

 

Een deel van de spreukbandtekst is verscholen achter een spaak van het roosvenster, maar ik vertrouw erop dat er 'Dominus' staat. De tekst komt uit het boek Deuteronomium: hoofdstuk 18, vers 15. Het is een deel van een zin die Mozes uitspreekt: "Een Profeet, uit het midden van u, uit uw broederen, als mij, zal u de HEERE, uw God, verwekken; naar Hem zult gij horen..."

Een vooraankondiging van de komst van Jezus Christus? Jazeker.

 

De volgende profeet is SOPHONIAS, Sefanja of Zefanja. Ik twijfel niet aan zijn naam, ook al gaat een deel schuil achter een kapiteel van een zuil, van een spaak, in het roosvenster.

De profetieën  van Sophonias komen - volgens het wereldwijde web - uit de periode tussen 640 en 620 voor Christus.

 

Volgens Edmond Lévy (1860) staat er op zijn spreukband:

 

- Filia Sion... Rex Israel in medio tui.

- Dochter van Sion... de Koning Israëls is in het midden van u.

 

De vingers van beide handen van Zefanja zitten wat in de weg, maar het klopt volgens mij wel. Het blijft een opluchting als het klopt!

De tekst komt uit het Oude Testament en is een deel van twee verzen in het boek Zefanja: vers 14 en 15 in hoofdstuk 3.

In de Statenvertaling luidt de inhoud van die verzen: Zing vrolijk, gij dochter Sions, juich, Israël; wees blijde, en spring op van vreugde van ganser harte, gij dochter Jeruzalems! De HEERE heeft uw oordelen weggenomen, Hij heeft uw vijand weggevaagd; de Koning Israëls, de HEERE, is in het midden van u, gij zult geen kwaad meer zien.

 

Op zich betoont de HEERE zich volgens de woorden - de profetieën - van profeet Zefanja een behoorlijk straffende God. De uitspraak die voor het roosvenster is gekozen is, kan echter wel als een voorspelling van de komst van Jezus worden geïnterpreteerd. Het blijft mijn vraag door wie de spreuken voor het roosvenster zijn gekozen. Een uitgebreide commissie? Bisschop Gaspar-Joseph Labis en glazenier Jean- Baptiste Capronnier? Of!? 

 

Het is hoog tijd om de laatste drie profeten in het roosvenster onder het vergrootglas te leggen.