198 ROSACE - HIEREMIAS, DANIEL EN ISAIAS

DE VIJFDE DRIE IN DE PROFETENKRANS

Thea-Warrior

 

Nieuwsgierig of de laatste drie spreukbanden nog vertaal- en zoekwerk opleveren, check ik de spreuken in 'Histoire de la peinture sur verre en Europe et particulièrement en Belgique' van Edmond Lévy (1860). Opnieuw een afwijking. Wat zou er feitelijk staan? Boodschappen van de ingewijden? Wie heeft toch aan Lévy die tekst aangeleverd? Deze vraag blijft omdat de spreuken in het roosvenster deels niet overeenkomen met zijn overzicht, maar... laat ik verdergaan met de dertiende profeet vanaf twaalf uur in het roosvenster: HIEREMIAS, Jeremia of Jeremias. 

 

Zijn naam betekent 'JHWH moge verhogen'. Aan hem hebben we niet enkel het boek Jeremia maar ook de Klaagliederen te danken. 

Volgens het wereldwijde web leeft hij tussen 645 en 570 voor Christus, en stamt hij af van een priester die door koning Salomo is verbannen naar Anatot in Egypte. Jeremia veroordeelt afgoderij, zelfzucht, materialisme en sociale onrechtvaardigheid. Zelf jeremieert hij aardig, dat wil zeggen dat hij zich bij JHWH beklaagt vanwege zijn ongelukkige positie, hij zou onder andere als profeet niet mogen trouwen en voelt zich maar alleen, maar een gebrek aan vertrouwen in JHWH veroordeelt hij stellig.

 

Tijdens Jeremia's leven, in 597 voor Christus, verovert Nebukadnezar II Jeruzalem en veel inwoners worden naar Babylonië gevoerd. Na de verovering betaalt de stad een tiental jaren schatting aan Babylon, ondertussen trachten ze bondgenoten te vinden in hun strijd tegen de overheersers. Getergd door een verbond dat ze met Egypte sluiten, stuurt Nebukadnezar II opnieuw zijn leger naar Jeruzalem en dan worden in 586 voor Christus stad en tempel verwoest.

Op een wat vreemde manier - dat vind ik - probeert Jeremia zijn landgenoten te bemoedigen; hij stelt dat ze zich moeten schikken in hun lot, omdat het JHWH is die hen heeft overgeleverd in de handen van Babylon. Verder betuigt hij dat de HEERE stelt dat juist gedrag zal leiden tot het mogen blijven wonen in het land van de voorvaderen. Ook stelt Jeremia dat het propageren van tempels als zijnde 'de juiste van de Heer' valse - niet te vertrouwen - woorden kunnen zijn. Het juiste gedrag vertonen... dat is de bedoeling.

 

Als ik de woorden van Jeremia beschouw, voel ik de behoefte ze te verfijnen; het zijn mensen die de Joodse bevolking naar Babylonië hebben gevoerd, mensen met een vrije wil. De vrije wil zelf staat op het conto van de Oorspronkelijke Kracht, maar de daden van de mensen niet. Verder hebben wij-mensen op wereldniveau de Aarde gekregen om te bewonen, om er de liefde te ervaren, te uiten en te laten groeien, en daarvoor hoeven we inderdaad geen tempel of specifieke godsdienst te verkiezen als de enige ware. Het geloof in één Grote Machtige Oorsprong lijkt me wel wezenlijk, een Machtige Oorsprong met vele helpers. Maar omdat tempels en godsdiensthuizen oorspronkelijk op bijzondere plekken zijn gebouwd, kunnen het toch betrouwbare woorden zijn als iemand een bepaalde plek propageert. Natuurlijk is er verschil tussen een specifieke plek en de godsdienstvoorschriften die er worden uitgedragen. Waarbij die voorschriften op zich niet verkeerd hoeven te zijn.

 

Wat Edmond Levy schrijft over de spreukband van Hieremias in het roosvenster klopt met de feiten. De spreuk blijkt een deel van de tekst uit Jeremia 33: 15 te zijn.

 

     - Suscitabo David germen justum.

     - Ik zal uit David een spruit der gerechtigheid doen ontspruiten.

 

In de Statenvertaling luidt de volledige tekst: 'In die dagen, en te dier tijd zal ik David een SPRUIT der gerechtigheid doen ontspruiten; en Hij zal recht en gerechtigheid doen op aarde.'

Met nadruk op de lijn van afstamming is het daadwerkelijk een aanwijzing voor de geboorte van Jezus.

 

Op naar de volgende profeet: de wijze DANIËL. In zijn leven met name droomuitlegger en toekomstvoorspeller. Volgens het wereldwijde web, specifiek de evangelisten Mattheüs en Marcus, heeft Jezus DANIËL een profeet genoemd. Zijn naam betekent zoveel als 'God is mijn rechter'.

Volgens het wereldwijde web is het verhaal van Daniël rond 605 voor Christus geschreven. Historici menen echter dat Daniël geen levend mens maar enkel een hoofdpersoon in de betreffende verhalen is geweest.

 

Daniël is een jonge, Joodse edele. Na de verovering van Jeruzalem door Nebukadnezar II is hij naar Babylon gevoerd. Daar verwerft hij een hoge positie aan het hof. Als in 539 voor Christus de Perzen de stad Babylon veroveren, wordt een nieuwe koning aangesteld: koning Darius. Daniël blijft vooraanstaand in de hofhouding en de koning overweegt hem over het hele rijk aan te stellen. Enigszins afgunstige collega-bestuurders weten daarop koning Darius te overtuigen een wet uit te vaardigen, welke gebiedt dat nog enkel tot de koning en niet langer tot een God mag worden gebeden.

Als Daniël toch tot JHWH bidt, wordt hij veroordeeld en in een leeuwenkuil gegooid, alwaar een engel hem blijkt te beschermen. Levend wordt hij uit de kuil gehaald en degenen die hem hebben beschuldigd worden in de kuil gegooid... en verscheurd door de leeuwen.

 

Volgens Edmond Lévy (1860) staat er op Daniël's spreukband:

 

     - Post hebdomadas LXXII occidetur Christus.

     - Na tweezeventig weken zal Christus uitgeroeid worden.

 

Dit is vreemd; het lijkt me sterk dat Daniël letterlijk over 'Christus' heeft gesproken. Bij nader onderzoek blijkt dit inderdaad niet zo te zijn. Profeet Daniël sprak over de Messias: over de Gezalfde. In het Grieks is dit later vertaald als 'Christus'.

De spreukbandtekst lijkt uit Daniël, hoofdstuk 9: 26, te komen, want daar staat bij monde van hem een door de engel Gabriël uitgesproken zin:

 

     - Et post hebdomadas sexaginta duas occidetur Christus. 

     - Na twee en zestig weken zal de Messias uitgeroeid worden. 

 

Wat een bizarre wending! Van de genoemde tweeënzestig uit het Oude Testament gaat de tekst in het roosvenster naar de tweeënzeventig. Er staat nu een spreuk die als zodanig niet in het Oude Testament voorkomt! De oorspronkelijke opmerking van de Engel Gabriël kan inderdaad als een verwijzing naar het overlijden (en dus de komst) van Jezus Christus worden beschouwd, maar dit is niet geldig voor de tekst in het roosvenster, want die komt niet eens in het Oude Testament voor.

 

Lévy stelt verder dat er 'occidetur' of 'hij zal gedood (uitgeroeid) zijn' staat, maar ik zie er echt 'occidentur' ofwel 'zij zullen gedood zijn' staan! Jammer genoeg is de foto die ik gemaakt heb niet zo heel scherp.

 

Verder vraag ik me af of er wel LXXII (72) staat! Er zou LXXI (71) kunnen staan. Waarom zou een I maar de helft van de breedte van de verticale lijn van de L hebben? Dan worden het wel heel smalle 'eentjes'.

 

     - Post hebdomadas LXXI (LXXII) occidentur Christus.

      - Na 71 (72) weken zullen zij gedood zijn, Christus.

 

Wat is dit? Wat is de bedoeling? Wat willen de ontwerpers hiermee? Willen ze ons iets vertellen?

Wat hun 'fouten' betreft... ik ga ervan uit dat ze - als ingewijden - bewust fouten in het roosvenster hebben aangebracht. Zijn ze aan het profeteren? Als ik in het glas-in-lood de blik van profeet Daniël bekijk dan varieert deze van serieus tot grimmig. Zijn rechterhand is vrij dwingend: "STOP!"

 

Het is alsof ik er nader op dien te studeren. Ga ik doen, ben benieuwd. Wat kan ik ermee? Maar eerst aandacht voor de vijftiende profeet.

 

ISAIAS, Jesaja, Jeshajahoe of Esaias is de vijftiende profeet vanaf twaalf uur in het roosvenster: de laatste van 'de vijfde drie'.

De zestiende, de allerlaatste in de Rosace voor twaalf uur, is tevens de eerste die ik heb beschreven. Profeet AMOS is op zijn bijzondere plek reeds uitgebreid in het licht gezet.

 

Jesaja is een van de grote Profeten uit de Hebreeuwse Bijbel. Tussen 750 en 700 voor Christus treedt hij op als profeet aan het hof van de koningen van Juda. Hij voorspelt de verwoesting van Jeruzalem, maar biedt de mensen tevens hoop voor de tijd daarna. Zijn naam betekent 'Verlossing door God'.

In het roosvenster staat op zijn spreukband:

 

     - Ecce virgo concipiet et pariet filium.

     - Een maagd zal zwanger worden en zij zal een Zoon baren.

 

Edmond Lévy en ik zijn het inhoudelijk helemaal eens wat die Latijnse zin betreft. De tekst komt uit het boek Jesaja, hoofdstuk 7 vers 14. 

Volgens de Statenvertaling luidt de volledige tekst in het Oude Testament: 'Daarom zal de Heer zelf ulieden een teken geven; ziet, een maagd zal zwanger worden, en zij zal een Zoon baren, en zijn naam IMMANUËL heten.'

 

De cirkel is rond, profeet Isaias biedt een prachtige aankondiging van de komst van Jezus; Immanuël ofwel 'God met ons'.