172 VAN 'REIZEN' NAAR REIZEN - YANARTAS

CIRALI IN TURKIJE

Thea-Warrior

 

Het duurt even voordat mijn droomwens van 6 juni 2001, een vakantie naar de eeuwig brandende vlammen, naar Cirali in Turkije, een aanvang vindt. Maar van 2 tot 9 maart 2003 dwalen mijn echtgenoot en ik daadwerkelijk rond het plaatsje Kemer aan de Lycische kust. 

Kort van tevoren maak ik een 'voorbereidende reis' met als reisvraag: Hoe kan ik me voorbereiden op mijn reis naar Turkije en wat is goed om te doen? 

Het antwoord is kort: Je mag je op de berg Olympos niet in de wereld van de Goden begeven. Ik vraag of het leggen van bloemen uit dankbaarheid voor al mijn ervaringen wel mag. Dat is goed.

 

Met held Bellepheron in gedachten, die volgens de mythe daadwerkelijk geprobeerd heeft om zich in de wereld van de Goden te begeven en vervolgens 'gek' is geworden, is het duidelijk dat ik mij op vakantie daar verre van zal houden. Hoe een en ander in elkaar zit? Hm, er zijn meerdere varianten van de wederwaardigheden van Bellepheron in omloop.

Volgens het wereldwijde web is Bellepheron, voordat hij de Chimaera verslaat, beschuldigd van het verleiden van Antea, de vrouw van koning Proetus. Wat ook kan, is dat de koningin verliefd op hem is geworden, maar dat hij niet op haar avances ingaat. Het eind van het liedje is in elk geval dat Bellepheron verbannen wordt naar Lycië, naar het land van koning Iobates, de schoonvader van koningin Antea. Een bizarre bijkomstigheid hierbij is dat koningin Antea Bellepheron een brief meegeeft voor koning Iobates. In deze - voor Bellepheron gesloten - brief verzoekt zij koning Iobates Bellepheron te doden.

(Je zult de briefbode zijn van een brief waarin om je dood verzocht wordt!)

De eerste negen dagen leest Iobates de brief van koningin Antea niet en daarna durft hij - uit angst voor wraak van de Goden - zijn hand niet aan zijn gast te slaan. Het lijkt hem zinvoller Bellepheron op een missie te sturen van waar hij niet levend zal terugkeren, en dus stuurt hij Bellepheron op pad om de Chimaera te doden.

 

Bellepheron wordt onmiddellijk geconfronteerd met een probleem, want hij weet niet waar hij het monster, dat Lycië teistert, precies kan vinden. In zijn nood raadpleegt hij een ziener, en deze raadt hem aan het vliegende paard Pegasus te vangen. Het advies levert prompt een nieuw probleem op, want het vliegende paard is nog nooit door iemand getemd. Gelukkig krijgt Godin Pallas Athene medelijden met Bellepheron en zij springt te hulp. Pallas Athene schenkt Bellepheron een gouden bit waarmee hij Pegasus kan temmen.

Hoe de strijd verloopt is ons bekend: geholpen door Pegasus verslaat Bellepheron de Chimaera en komt als overwinnaar bij koning Iobates terug. Volgens bepaalde mythe-versies moet Bellepheron ook nog de Amazones - vrouwelijke krijgers - verslaan, maar ook deze opdracht weet hij tot een 'goed' einde te brengen. Uiteindelijk is de beloning groot: Bellepheron mag trouwen met een zus van koningin Antea en krijgt de helft van het rijk van koning Proetus.

 

Als zijn faam groeit, stijgt het hem echter navenant naar het hoofd: zijn ego groeit te groot! Bellepheron meent dat hij wel een plek op de top van de Olympos - waar zich de woonplaats van de Goden bevindt - heeft verdient. Met Pegasus probeert hij naar de top van de berg te vliegen. Blijkbaar is de vlucht voor het arme paard verschrikkelijk zwaar en als ze er bijna zijn, sturen de Goden ook nog een steekvlieg: Pegasus steigert, waardoor Bellepheron van zijn rug valt en ter aarde stort. In zijn eentje vliegt Pegasus door naar de hemel. Door de val wordt Bellepheron mank, èn blind aan één oog. Een pittige straf voor zijn eerzucht en hoogmoed. Teleurgesteld en diep gekwetst trekt Bellepheron zich terug uit de wereld. Als een kluizenaar dwaalt hij langs de stranden. Sindsdien vormt zijn ongeluk al eeuwen een waarschuwing voor velen: 'Hoogmoed komt voor de val.'

 

Op zich is het wat bedreigend om in maart 2003 in Turkije op vakantie te zijn. Op 1 maart is het parlement akkoord gegaan met de vestiging van 62.000 buitenlandse soldaten op Turks grondgebied. De bevolking is nerveus omdat hun land meer betrokken wordt bij de oorlog in Irak, en er heerst angst voor aanvallen met Scud-raketten. Begin maart suddert de Irakese oorlog nog wat, maar op 20 maart zal deze met de invasie van Amerikaanse, Britse, Australische en Poolse grondtroepen opnieuw in alle hevigheid uitbarsten. De bevolking in Kemer, die met name van het toerisme leeft, lijkt af en toe wanhopig; te weinig kopers op de grote markt. 

Terdege gewaarschuwd peins ik er in de vakantie niet over om me in Turkije in het gebied van de Goden op de Olympos te begeven, dat wil zeggen... niet in de Bovenwereld. Maar in de gewone wereld willen we de oude stad Olympos wel bezoeken. Net buiten Kemer houden we op de grote weg een dolmoesj - een busje - aan. De chauffeur vraagt een hoog bedrag, veel meer dan ik in Nederland voor een buskaartje zou betalen. Ik ben verbaasd, ik ben het niet gewend om de Westerse toerist te spelen die het breed laat hangen.

 

Op de achterbank zijn nog twee plekken vrij, en ik raak in gesprek met een vriendelijke Turkse man. Dan zie ik de chauffeur morrelen met de knoppen op het dashboard. Even later wordt het stikheet op de achterbank, de verwarming eronder loeit maximaal. Ik krijg het Spaans benauwd. De vriendelijke man helpt ons en maant de chauffeur de verwarming wat lager te zetten. Nadat hij het een paar keer gevraagd heeft, geeft de chauffeur enigszins gehoor aan zijn verzoek.

Ondertussen ben ik misselijk geworden en is Aad al op zoek naar een plastic zak in zijn rugzak. Maar dan lijken we na een vrij korte rit reeds op de plaats van bestemming te zijn. We worden gedropt bij een cafeetje aan de snelweg, en bevend van misselijkheid pak ik mijn jas van de bank om uit te stappen. De vriendelijke man roept me terug; ik laat mijn camera op de achterbank liggen! Het is duidelijk, mensen zijn niet over één kam te scheren. Blij verwonderd, dankbaar en misselijk tegelijk sta ik buiten, een vreemde combinatie van gevoelens. Vriendelijke Turkse bewoners wijzen ons de verdere weg: Olympos blijkt van de snelweg af richting zee te liggen. We bewonderen vele prachtige, antieke grafmonumenten uit de Romeinse en Byzantijnse tijd. Een ervan bezit een gehavend reliëf. Is het de zon of het slangenhoofd van Medusa?

 

Op woensdag 5 maart 2003 maken mijn echtgenoot en ik met andere toeristen een jeeptocht door de bergen langs woeste bergbeken. Het stortregent, maar ondanks dat is de jeeptocht zeer onderhoudend. Een medepassagier raakt volslagen in paniek als de chauffeur probeert een sterk gezwollen bergbeek over te steken. Ze gilt het uit als de voorkant van de jeep gaat drijven. Een beetje adrenaline is niet verkeerd en gelukkig is het een four-wheel-drive, maar eerlijk gezegd krijgt zelfs de chauffeur het even benauwd.

Zoals het echte toeristen betaamd bezoeken we op deze dag een kamelenfarm. Het stortregent nog steeds als we de kraal van de farm oversteken: we zakken tot over onze enkels in de modder. Een kleine jongen zakt bijna een halve meter in de troep, maar met twee volwassenen lukt het om hem uit de modder te trekken. Naar zijn verloren schoen graaf ik nog even. De farm-eigenaar heeft een voorkeur voor hits uit de jaren zestig en zeventig, en bij een groot vuur in een nog grotere tent is het met thee en muziek goed toeven: 'What a wonderful world.'

In de middag komen we in Cirali aan en daar klimmen we te voet via een pad in een slenk omhoog tot zo'n 300 meter boven zeeniveau. Hier bevindt zich 'Yanartas' ofwel 'de brandende stenen' of 'vuursteen'. Het zijn de eeuwige vlammen van de door Bellepheron verslagen Chimaera! Kort, zoals gebruikelijk bij toeristen-uitstapjes, kunnen we de magische plek verkennen, want we gaan nog naar een forellenkwekerij. 

 

De volgende dag willen we met zijn tweeën naar Cirali, maar buschauffeurs maken het ons wederom niet gemakkelijk. Op een grote busparkeerplaats wil een chauffeur ons niet meenemen, ook al staat er een bordje met 'Cirali' voor zijn voorraam. "Next, next," zegt hij. Pas als een meerdere een kantoor uitkomt en het hem sommeert, mogen we onder het nodige misbaar in zijn dolmoesj plaatsnemen. Het lijkt erop dat toeristen met georganiseerde excursies moeten meegaan en geen gebruik dienen te maken van het openbare vervoer. 

Feitelijk vraagt elke chauffeur een absurd bedrag. Ze vragen standaard 10 miljoen Lira - zo'n zes euro - per persoon. Maar met een tweede busje en wat hulp van vriendelijke inwoners komen we wel in Cirali aan. Daar struinen we, begeleid door twee mooie, vrolijke, grote honden - een zwarte en een bruine - door de omgeving. Veel nieuws kunnen we niet ontdekken. Mijn man maakt een foto van mij terwijl ik op een steen bij de vuren zit. Dieper contact met de omgeving durf ik niet te maken, want ik wil de Godenwereld niet voor het hoofd stoten. Uit dankbaarheid voor al mijn ervaringen in de Andere Werelden leg ik wel een bosje bloemen - gekocht in een supermarkt in Kemer - neer.

 

Nieuwsgierig of er nog meer vuren zijn, klimmen we wat hogerop, maar dan merk ik dat de zon reeds rood boven de zee ondergaat. Het is behoorlijk bewolkt, en bomen en struikgewas belemmeren het uitzicht, dus we krijgen weinig mee van de bloedrode zonsondergang. Jammer! De tocht omlaag is enger dan die omhoog - er is hoger ook geen pad - maar struikelend en wegglijdend over rollende stenen lukt het ons ongeschonden weer bij de vuren te komen. Daarna gaat het vlot naar beneden. In het donker weten we wandelend en liftend terug te keren naar ons hotel 'Fame Residence' in Kemer.

 

De dagen erop brengen we zonnend, zwemmend, en wandelend in de omgeving door. Met een jacht maken we een excursie op zee, maar dat is niks voor mij; want ik ben héél snel zeeziek. De massage in het Turkse badhuis van het hotel is daarentegen absoluut een genot. Iedere avond is het diner weer schrikken; wat een overdaad op het buffet, en wat kunnen sommige mensen daar onbeschoft van graaien. Enkele - Russische!? - toeristen laten rustig drie volle 'aangevreten' borden op tafel staan en lopen ongegeneerd weg met een blik van 'All-in, ik heb ervoor betaald'.

 

Op dit moment schrik ik weer enigszins. Ik heb namelijk de folder met excursie-aanbiedingen nog in mijn bezit en kan mezelf wel voor het hoofd slaan. We hebben de geboorteplaats van Sint-Nicolaas, een van de beroemdste pelgrimsoorden van het christendom overgeslagen! We hebben Myra, het huidige Demre, niet met een bezoek vereerd! Dat is waar ook, de reisdatum botst met de Spa-afspraak, en behoorlijk moe kan ik niet meer aan. Nou ja, het slagveld waar Bellepheron de Chimaera heeft verslagen, heb ik gezien! Dat is goed gelukt.

Zou de mythe van Bellepheron en de Chimaera echt aan deze plek in Cirali ontsproten zijn!? Wat denken jullie? Misschien wel, misschien heeft een priester of wijsgeer de mythe precies op deze plek in de wereld gebracht. Het zijn niet de minsten die over Bellepheron en de Chimaera hebben geschreven. Volgens het web komt het driekoppig monster voor in boeken van Homerus, Hesiodus, Vergilius, Ovidius en Pseudo-Apollodorus.

 

Omdat ik de waarschuwing uit 'de voorbereidende reis' goed in acht heb genomen, heb ik me in Turkije ècht niet in de Bovenwereld, in het gebied van de Goden op de Olympos begeven, maar... ... ... als ik thuiskom blijkt er iets misgegaan te zijn met het filmtransport in het fototoestel: er is één negatief met twee foto's erop! En zo ben ik zowel vaag bij de vuren van de Chimaera te zien, alsook op ons hotelbalkon voor de berg Olympos, en in alle dubbelheid tevens (dwars) op de bergtop van de Olympos ofwel in de woonplaats van de Goden! Op het balkon is de grote steen die bij de vlammen van Yanartas ligt in mijn hart terechtgekomen. Het is een sprookjesachtige foto, en ja, ik heb de Aarde lief!