DE PROFETENKRANS
Thea-Warrior
Terug thuis in maart 2019 kan ik de energielijnen intekenen op een plattegrond van de Cathédrale Notre-Dame de Tournai. Met hulp van de Engelen lukt het me de verwisseling van Tweelingen en Weegschaal in de sterrenbeelden in verband te brengen met het energielijnenpatroon, maar... in maart 2019 struikel ik over de teksten die de profeten dragen, want de foto die ik gemaakt heb, is niet scherp genoeg om hun spreukbanden te kunnen lezen, zelfs de namen van de profeten kan ik niet allemaal ontcijferen.
Eind april 2019 - de 25ste om precies te zijn - ben ik weer in Tournai: een lunchpauze tijdens een autorit. De aanleiding is bijzonder; met zoon en schoondochter ondernemen mijn man en ik eens in de zoveel jaar een stedentrip. Berlijn is de eer in 2016 al te beurt gevallen en in 2019 zijn we op weg naar Parijs. Mijn schoondochter is niet eerder in Parijs geweest en voor mij gaat het de derde keer zijn. De reis is reeds lang van tevoren, in 2018, gepland. De Notre-Dame van Parijs staat hoog op ons lijstje van te bezoeken bezienswaardigheden. Enkel in 1986 heb ik met mijn eerste - overleden - echtgenoot en onze, toen nog kleine, zoon dit symbool van Frankrijk kort bezocht.
Tijdens mijn queestebezoek begin maart 2019 aan Tournai en de Notre-Dame aldaar verheug ik me op onze reis: uitgebreid de tijd nemen voor de Notre-Dame de Paris is het plan, maar dit zal het niet gaan worden. Op 25 april 2019 zijn we nog behoorlijk in shock van de beelden van de brand van tien dagen ervoor; die van 15 april 2019. Enkel van grote afstand is de ingestorte en beroete buitenkant van de Notre-Dame bekijken. Vreselijk aan de ene kant, maar ik weet me getroost aan de andere kant, want ik weet dat de energielijnen gewoon blijven liggen en hun koesterende werk gewoon blijven doen.
En nu? Nu, met corona in 2020, is er niks te bezoeken en de restauratie van de kathedraal zal nog wel even duren, maar ik blijf hopen ooit nog een keer met mijn schoondochter de Notre-Dame van Parijs te verkennen, zelfs al staat er in Parijs geen Billenniummonument 2000 van de hand van Rafael Verjans.
Tijdens de lunchpauze op weg naar Parijs neem ik die 25ste april de gelegenheid te baat om in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Doornik alle zestien profeten met de camera dichterbij te halen. Later thuis blijkt het wederom niet geheel gelukt; soms zitten de kapitelen van het lijstwerk in de weg. Wat overmoedig heb ik gedacht dat ik elk profetenvenster wel zou kunnen analyseren.
Jeroen Westerman (2016) vertelt trouwens dat Justin Bruyenne in 1853-1854 de orgelkas zo heeft ontworpen dat het nieuwe radvenster niet achter de orgelpijpen verdwijnt, maar om de profeten individueel te fotograferen moet ik op grote afstand gaan staan. Dichterbij is de hoek omhoog zo stijl dat de bekroning van de orgelpijpen wèl voor het roosvenster terechtkomt, en ondertussen is het ook van veraf moeilijk om het lijstwerk te omzeilen.
Terug naar Edmond Lévy. In 1860 schrijft hij in 'Histoire de la Peinture Sur Verres...' dat voor de buitenste cirkel de keuze op zestien profeten is gevallen omdat zij allemaal de komst van de Messias hebben voorspeld. Hun meest essentiële uitspraken in deze zijn op hun spreukbanden verwerkt. Lévy troost zich veel moeite om de keuze van de afbeeldingen te legitimeren: de profeten zijn te herleiden op de beelden in de porticus; ze bevinden zich ook in de kathedralen van Reims en Chartres, en ze zijn reeds afgebeeld in het byzantijnse klooster van de Heilige Lucas in Griekenland.
Wat die beelden van de profeten in de porticus betreft, deze zijn zo beschadigd dat ik duizelig word als ik er alleen al naar kijk, dus dat helpt me niet. Het klopt dat de profeten eveneens in andere oude kathedralen huizen, en wat het byzantijnse klooster betreft, dat heb ik gecheckt op het wereldwijde web. Het klooster is niet van de apostel Lucas, maar van de in 896 geboren 'gelukzalige' Loucas, die nabij het huidige Steiri op de westkant van de berg Helicon een ascetisch kluizenaarsleven heeft geleid en daar een reputatie van wonderbare genezer heeft verworven. Alweer een droom om te bezoeken.
Soms verrast het me nog hoe groot in de afgelopen eeuwen vanuit het oosten de inspiratie voor het westen is geweest, en het raakt me hoeveel verantwoording voor gemaakte keuzen de ontwerpers in het midden van de negentiende eeuw bij monde van Edmond Lévy afleggen. Lévy (1860) wijst bijna geëmotioneerd op het belang van het feit dat de zestien profeten met hun voorspellingen de oude religie met de nieuwe van Jezus verbinden: het judaïsme met het christendom. De profeten bewerkstelligen saamhorigheid en harmonie.
Jezus, de afstammeling uit het koninklijk geslacht van David, waarvan Daniel de komst meldt, waarbij Micheas ziet dat hij als miraculeuze ster vanuit Bethlehem is vertrokken, en waarvan Jesaja de martelarentoekomst voorspelt alsof het een reeds voldongen feit is, wel... die Jezus, zegt Lévy, is de God die door het huidige christendom wordt aanbeden.
Na dit betoog somt Lévy de zestien profeten met de teksten van hun spreukbanden op... en als ik deze vergelijk met de afbeeldingen in het roosvenster zakt me de moed bijna in de schoenen. Ben ik blij geweest met een dode mus? Waarom klopt het niet?
Bronnen
- Levy, E. (1860). Histoire de la peinture sur verre en Europe et particulièrement en Belgique. Bruxelles: Tircher.
Publiek Domein, gedigitaliseerd door Google.
Op 9 december 2020 van https://archive.org/details/bub_gb_xji_L4wSZ38C/page/n315/mode/2up
- Sint Lucas, Livadi, Helicon. Op 27 december 2020 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Klooster_van_Osios_Loukas
- Westerman, J. (2016). De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik: onafhankelijkheidsmonument voor een bisdom. De Erfgoeduitgeverij. Pdf gedownload op 10 december 2020 van https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/44809
Linken
- Edmond Lévy (1860) ---> Histoire de la peinture sur verre en Europe et particulièrement en Belgique
---> 154 PROFEET AMOS - Een Bijzondere Eend in de Bijt