148 OFFICE DU TOURISME

HET ONZE-LIEVE-VROUW-HOSPITAAL

Thea-Warrior

 

Tijd voor een korte pauze, de temperatuur is vrij laag en het is nodig dat we ons opwarmen. Op naar de Grote Markt voor een lunch: vergenoegd zetten we ons aan de kaas- en garnalenkroketten.

Het plan de campagne houdt in dat we deze middag op zoek gaan naar het Billenniummonument 2000 van Rafael Verjans, tenslotte de opmaat voor de queeste. Waar staat de kopie daarvan hier in Doornik?

Na de lunch eerst maar eens naar het Bureau de Tourisme ten noorden van de kathedraal aan de Place Paul-Emile Janson. Tot mijn verbijstering heeft niemand een antwoord. Op het overzicht met kunstobjecten van de stad staat het monument niet. Er wordt hard gezocht en het wereldwijde web levert een afbeelding... maar in welke straat die eveneens zichtbare oversteekplaats zich bevindt?

 

Voordat we zelf op zoek gaan - ik gok op de grote boulevard aan de zuidkant van het centrum - bezoeken we de middeleeuwse kelder onder het toeristenbureau: een enorme en indrukwekkende ruimte!

De schoonheid van het metselwerk van de bogen hakt erin, zeker met een metselaar als vader; het kunnen metselen van bogen stond voor hem gelijk aan vakmanschap, en hij kon het. Kelders zijn intrigerende ruimten. Volgens mijn moeder is er op ons halfrond zomer en winter een vrij constante temperatuur in een kelder. Ik geloof rond de tien graden. Daar kun je je op kleden, perfect om goederen in te bewaren of bijvoorbeeld - als het een crypte is - om in te zingen.

 

De kelder zou van het Hospitaal van de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw geweest zijn. Het wereldwijde web meldt het jaar 1238. In dat jaar hebben deze zusters al een kloosterreglement dat op de kloosterregel van de Heilige Augustinus (397) te herleiden is. Op de website van 'De Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen' wordt gesteld dat hun kloosterstatuten schatplichtig zijn aan het kloosterreglement van de zusters van het O.L.V.-hospitaal in Doornik. Gezaghebbende mediëvisten concluderen dat de hospitaalstatuten van Doornik op hun beurt weer zijn beïnvloedt door andere statuten. Het is informatie die me boeit; er is duidelijk onderling contact. Laat ik eens bekijken hoe een en ander in elkaar steekt; in zo'n gasthuis is het nodige te regelen.

 

Beïnvloedende statuten zijn die van:

- het fameuze St.-Janshospitaal in Jeruzalem (ca. 1150), met name richtlijnen voor het onthaal en de verzorging van de zieken; de professie van de 3 geloften (maagdelijkheid, gehoorzaamheid en armoede); de kledij; de ascese; het wekelijks kapittel op vrijdag; het gedrag buiten het klooster; de gebeden voor de afgestorvenen; de verplichte stilte in de refter, slaapzaal en kapel; de straffen voor begane fouten (vasten op water en brood, eten op de blote grond);

- het St.-Janshospitaal in Brussel (1211), inzake de dagelijkse kloostergebeden (7 keer per dag op vaste tijden  gespreid over de dag gemeenschappelijk koorgebed) en de sancties voor bepaalde overtredingen (o.a. zelfkastijding en penitentie, een dag stilzwijgen of onmiddellijke uitwijzing);

- de Dominicanen (1215-1237);

- de regionale concilies van Parijs (1212) en Rouen (1214), die het afleggen van de 3 kloostergeloften en het dragen van religieuze kledij opleggen en het aantal zuster per hospitaal tot het strikt noodzakelijke willen beperken (anders zijn de financiën zo op!).

 

Volgens genoemde website heeft er van de 9e tot de 12e eeuw al een gasthuis in Doornik bestaan. In principe is dit bedoeld voor arme passanten en pelgrims. Doornik ligt op een weg naar Santiago di Compostela in Spanje en voor bedevaartgangers is de romaanse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik met haar miraculeuze Mariabeeld - Notre-Dame Flamande - wel een must. Waarschijnlijk heeft dit gasthuis eveneens bij de huidige Place Paul-Emile Janson gelegen. 

Hoe dan ook in de kelder bevindt zich een - vrij korte - energielijn. Waarschijnlijk is het de lijn die ik later in de kleur blauw op de kathedraalplattegrond zal weergeven, maar ik durf er geen gif op in te nemen, want ik ben wat vermoeid en een beetje de oriëntatie kwijt; hoe ligt die kelder precies onder het toeristenbureau? 

Het is wel een prachtige expositieruimte, volgens mij hangen er werken van studenten van de plaatselijke kunstacademie, maar houd me ten goede. De clowns vind ik heerlijk; ik heb iets met narren.

 

Zou Aibertus d'Antoing hier rondgewandeld hebben? In het hospitaal van 1238 natuurlijk niet, maar in het gasthuis dat reeds in de 9e eeuw is gefaciliteerd, natuurlijk wel. Het is bijna vanzelfsprekend dat Ailbertus, zijnde diaken van het kapittel van de Kathedraal van Onze-Lieve-Vrouw, in dat gasthuis is geweest. Het gasthuis zou uit meerdere woonhuizen hebben bestaan... die hebben waarschijnlijk kleine kelders gehad. Het is beter me niet te verbeelden dat Ailbertus in de kelder onder het Office du Tourisme heeft rondgelopen.

 

Voordat we onze zoektocht buiten voortzetten, dwarrel ik op de begane grond langs de boekenschappen. Naast dat ik gratis info meeneem, koop ik twee kleine boekjes:

- 'Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Doornik' van Florian Mariage, en

- 'Doornik ontdekken' van Bernard Desmaele, Alain Bonnet, Pierre Peeters en Annie Tack.

Kan ik me deze avond eens oriënteren op de historie van de kathedraal en stad, waar ik zo plots naar toe ben gevlinderd.