CHAOS OF STRUCTUUR?
Thea-Warrior
Glas-in-loodramen zijn moeilijk te fotograferen, toch verbaasd het me dat ik geen afbeelding heb van het priesterkoor met de ramen in de oostelijke apsis.
De ramen rond het koor worden per medaillon of ruit afgebeeld en beschreven in 'Het Geheime Licht'. Catharina Scholtens, de huidige voorzitter van Stichting Ailbertus Rolduc, heeft dit 90 pagina's tellende standaardwerk over Rolduc in 2006 onder de naam Gerda Tonnaer geschreven. Via de mail heb ik met haar over de ramen gesproken en zij is de mening toegedaan dat de schenkers de plek van hun raam hebben mogen kiezen. Zou het? Hebben de Heren van Rolduc de regie zo ver uit handen gegeven? Ze schrijft dat er afbeeldingen van de Vijftien Geheimen van de Rozenkrans, van de Zeven Smarten en Zeven Vreugden van Maria tussen zitten, maar dat de tien ramen (elk 400 centimeter hoog en 90 breed) niet ontworpen zijn om al die Geheimen, Smarten of Vreugden weer te geven. Onderzoek heeft uitgewezen dat er geen chronologische volgorde in de ramen zit.
In de inleiding van 'Het Geheime Licht' schrijft Catharina over een briefwisseling tussen (Pierre) Cuypers en directeur Reinier Corten van Rolduc. Cuypers schrijft dat hij de ontwerpen naar het leven van de Heilige Maagd Maria, Gods Moeder, in vroegere tijden en in het heden, zal uitvoeren.
Naar het leven in vroeger tijden lijkt me duidelijk, immers naar de bijbelverhalen. Maar wat betekent 'naar het leven in het heden'? Afbeeldingen van de festiviteiten op Rolduc rond Maria uit de jaren rond 1900, van gebeurtenissen naar aanleiding van het 800-jarig bestaan van dit 'Klooster van Kloosterrade' in 1904? Volgens mij heeft Pierre Cuypers, de ontwerper van de ramen, de hoofden van de Vier van Rolduc - Matthias Goebbels, Reinier Corten, Pierre Cuypers en Jos(eph) Cuypers - vereeuwigd in de afbeeldingen. Waarom ook niet!? Catharina Scholtens vermeldt de jaren waarin de glas-in-loodramen geplaatst zijn.
- 1893 de drie middelste ramen in de hoofdapsis
- 1900 de drie ramen in de apsis aan de noordkant: de evangeliekant
- 1903 de twee zijramen in de hoofdapsis
- 1904 de twee ramen in de apsis aan de zuidkant: de epistelkant
Daar waar Pierre Cuypers - volgens het wereldwijde web - tussen 1891 en 1902 de restauratie van de Abdijkerk heeft uitgevoerd en hij het koor van abt Dammerscheidt heeft vervangen door het trifolium, het klaverbladvormige koor, vind ik dat de glas-in-loodramen voortvarend zijn ontworpen en geplaatst.
De apsis aan de zuidkant heeft een raam minder, omdat aan de westkant buiten een hoektoren is geplaatst.
En terwijl de hoofdapsis in de crypte drie ramen bezit, kent de hoofdapsis van het priesterkoor erboven vijf ramen.
Vormen de ramen een mengelmoes of zit er toch een bepaalde structuur in? Maria figureert niet op alle ramen, maar wel op de meeste. Laat ik de onderwerpen van de zes ramen, die niet op energielijnen liggen, van noord over oost naar zuid èn van beneden naar boven beschrijven. Ik doe het bewust, al is de volgorde zoals Catharina Scholtens die beschrijft - steeds van boven naar beneden - gebruikelijker.
Het westelijke raam (a) van de noordapsis: Sint-Augustinus, Anna - de moeder van Maria, Sint-Nicolaas van Myra, Sint-Dymphna. Een mengelmoes van onderwerpen? Ja.
Het middelste raam (b) van de noordapsis: Intrede Maria in de tempel, Sint-Dominicus ontvangt van Maria de Rozenkrans, Geboorte van Maria, Maria verschijnt aan Sint-Bernardus, de Ontmoeting Joachim en Anna. Een mengelmoes van onderwerpen? Ja.
Het oostelijke raam (c) van de noordapsis: De Oprichting van 'Voor Eer en Deugd' (in 1904), Engel met jaartal 1904, Maria van Lourdes, Engel met jaartal 1854, Maria als apocalyptische vrouw. Een mengelmoes van onderwerpen? Ja, maar qua afbeeldingen toch behoorlijk een geheel, want als ik de twee ruitvormen met Engelen met jaartallen buiten beschouwing laat, staat Maria in de drie medaillons in een mandorla.
Het tweede raam (e) aan de noordkant van de hoofdapsis: Maria bezoekt Elisabeth, Vlucht van Jozef en Maria met Jezus naar Egypte, Overlijden van Maria. Een mengelmoes van onderwerpen? Niet helemaal, want aldus op een rijtje gezet zijn het - zelfs chronologisch gezien - gebeurtenissen uit het leven van Maria.
Het middelste raam (f) van de hoofdapsis: De Geboorte van Jezus in de stal met Maria en Jozef naast de kribbe, Jezus sterft aan het Kruis waarbij Maria en Johannes naast het Kruis staan, Kroning van Maria in de Hemel door Jezus en God-de Vader. Een mengelmoes van onderwerpen? Niet helemaal! Op deze manier op een rijtje gezet zijn het ook chronologisch gebeurtenissen uit 'het leven' van Maria en Jezus: de eerste twee op Aarde, de derde in de Hemel.
Het meest zuidelijke raam (j) van de zuidapsis: De dood van Jozef, Heilig Hart van Jezus, Jozef uitverkoren echtgenoot van Maria, Maria van Lourdes, Huwelijk Maria en Jozef. Een mengelmoes van onderwerpen? Ja.
Het oostelijk raam (1900) in de noordapsis bevat enigszins een structuur, idem de ramen e en f uit 1893 in de hoofdapsis, maar de ramen a, b en j creëren voor het geheel een schijnbare chaos. Hoe zit het met de vier ramen die zich bevinden op de energielijnen van de Abdijkerk? Het zijn drie ramen in de hoofdapsis en een raam in de zuidapsis: d, g, h en i.
Bronnen
- Tonnaer, G. (2006). Het Geheime Licht - de glas-in-loodramen van Rolduc (Das Geheime Licht - die Bleiglasvenster von Rolduc). Kerkrade: Deurenberg.
---> 122 GLAS-IN-LOODRAMEN OP ENERGIELIJNEN - Bewustzijn in de Tijd