CHAPEAU
Thea-Warrior
Zonnewijzerdeskundige Willy Leenders heeft voor Rolduc onderzocht of de bijzondere zonnewijzer een echte zonnewijzer is.
Hij stelt: Het problematische van deze zonnewijzer is de asymmetrie, niet de ongelijke breedte van de twee helften maar het aantal uurlijnen: 6 links en 5 rechts. Immers de muur is naar het zuiden gericht, dan dient het aantal uurlijnen links en rechts gelijk te zijn.
Hij doet een test op basis van een stelling van William Emerson uit 1770, en komt tot de conclusie dat het patroon wel juist getekend is. Het bewijs is simpel - zo eenvoudig - dat ik bijna achterover sla van verbazing. Willy trekt op het uurlijnenpatroon van de zonnewijzer twee lijnen en bekijkt de afstanden tussen de snijpunten op die lijnen.
- De lijn BB' is evenwijdig aan de 9-uurlijn. Wat blijkt? AC is A'C en BC is B'C.
- De lijn FF' is evenwijdig aan de 15-uurlijn. Wat blijkt? DE is DE' en DF is DF'.
Conclusie het uurlijnenpatroon is geen willekeurig patroon, de zonnewijzer is een echte zonnewijzer.
De volgende vraag luidt voor welke breedtegraad en orientatie (gnomonische declinatie) is deze zonnewijzer bestemd? Willy Leenders verwijst naar het boek 'La Gnomonique' van Denis Savoie omdat in dit boek een berekeningsmethode staat om te achterhalen op welke plek de zonnewijzer de juiste tijd kan aangeven.
Ik heb Willy toestemming gevraagd om de tekeningen van zijn website te gebruiken, en die heb ik gekregen, dus vooruit! Als het uurlijnenpatroon geldig is, en dat is het, kan de breedtegraad en gnomonische declinatie berekend worden.
De gnomonische declinatie is de hoek tussen de richting waarnaar de zonnewijzer, indien opgesteld, uitkijkt en het zuiden. Als de zonnewijzer ten opzichte van het zuiden naar het oosten gedraaid moet worden om juist de tijd aan te geven, is de hoek negatief. Moet de zonnewijzer ten opzichte van het zuiden naar het westen gedraaid worden om juist te tijd aan te geven, is de hoek positief.
De berekening geschiedt met behulp van twee uurhoeken. Willy heeft de hoek tussen 's ochtends 7 uur en het middaguur 12 uur genomen: alfa. En de hoek tussen 's middags 12 uur en 's middags 3 ofwel 15 uur: beta. Ziehier de door hem berekende uitkomst!
Klik op de afbeelding voor een vergroting en informatie.
De conclusie van Willy Leenders is dat de zonnewijzer op het oostelijk risaliet van de zuidmuur van de dwarsbeuk van de Abdijkerk van Rolduc uitstékend de tijd kan weergeven... maar op een geheel andere plek, namelijk op 29 graden Noorderbreedte - dus bijvoorbeeld in de noordelijke Sahara - en dat de zonnewijzer dan ten opzichte van het zuiden 17 graden naar het oosten gedraaid moet worden opgesteld. Kortom degene die deze zonnewijzer ontworpen heeft, is wel degelijk deskundig geweest in het ontwerpen van zonnewijzers.
Ik denk zelfs vreselijk deskundig!
Máar in het klooster van Rolduc kan deze zonnewijzer - los van dat de stijl ontbreekt - niet de juiste tijd aangeven. En toch... de twee stenen waarin de afbeelding gehouwen is, zijn dezelfde stenen als die erboven en eronder zitten. Het zijn dezelfde stenen als in de rest van de kolom van het risaliet. Het is niet zo dat er ooit ergens stenen met een zonnewijzer gevonden zijn en dat deze bij de bouw van het transept in het kader van zuinigheid zijn hergebruikt. Getuige de vele jaarverzen - chronogrammen - in het klooster en deze zonnewijzer zijn de bewoners ervan helemaal gek van spelletjes geweest.
De bouwer heeft een geheim - een raadsel - in de buitenmuur verwerkt. Geen raadsel voor een gewone leek, want wat Willy Leenders op zijn Wijzerweb presteert, is behoorlijk hogere wiskunde.
Terzijde: Op dit moment heb ik op Levendweb alle informatie gegeven waarmee ik zelf het verband tussen 'de verdwaalde zonnewijzer' en de energielijnen-constellatie in de Abdijkerk kan aantonen. Dus... als je jezelf wilt uitdagen, doe dan een poging...
Bronnen
- - Wijzerweb, de website (2007) van Willy Leenders. In de periode van januari 2019 tot en met 12 oktober 2020 van http://www.wijzerweb.be. Specifiek: http://www.wijzerweb.be/rolduc.html
---> 112 MIJN BEURT - Inzicht in Verhoudingen