80 AILBERTUS D'ANTOING - DEEL 6

BROEDER EMBRICO 

Thea-Warrior

 

Terug in Kloosterrade breekt Ailbertus de houten kapel van het jaar daarvoor af en bouwt een stenen priesterkoor met idem dak. In 1106 is dit heiligdom al gereed.

De Annalist vertelt vervolgens meerdere verhalen over het onberispelijke gedrag van Ailbertus (Heidbüchel & Kramer, 1990). Als ik hier die inhoud uit de doeken zou doen, dwaal ik af van mijn eigen vertellijn. Om Ailbertus heen gebeuren wonderen, en morele integriteit is hem niet te ontzeggen.

 

Als ik de Annales Rodenses verder doorlees, blijken graaf Adalbert en zijn echtgenote Mathildis de priester meerdere hoeves en grote stukken land te schenken (Augustus & Jamar, 1995). Wat mij betreft is het duidelijk dat onze priester in Kloosterrade iets beduidends moet bouwen.

Dan komen Embrico, zijn vrouw Adeleida, zoon Heriman en dochter Margareta in beeld. Embrico is een ministeriaal van graaf Adalbertus, dat wil zeggen een dienstman die een domein beheert voor en trouw is aan de graaf. Hij is rijk, blijkbaar mag hij over de tienden uit zijn bezit beschikken.

 

Embrico heeft van de godvrezende handelwijze en onvergelijkbare levenswandel van Ailbertus vernomen, en wil in 1107 met zijn familie - de Annalist schrijft 'geleid door goddelijke inspiratie' - toetreden tot het klooster.

Graaf Adalbert stemt toe in de ommezwaai, waarop Embrico de gelofte tot deelname aan de klooster-gemeenschap aflegt en broeder wordt. Zijn vrouw Adeleida treedt ook in en de kinderen gaan blijkbaar gewoon mee. Officieus is Kloosterrade nu een dubbelklooster.

Het bezit van Embrico in Mayschoss, waaronder horigen, akkers en wijngaarden, gaat over op het klooster. Hij blijft wel veel zeggenschap over het geheel houden. Zijn vrouw brengt haar bezittingen eveneens in. Vervolgens breekt Embrico, met de bedoeling een grotere kloosterkerk tot stand te brengen, voortvarend Ailbertus' stenen priesterkoor af. Samen met de priester bouwt hij op die plek een crypte, en volgens langobardisch schema zetten ze de fundamenten voor de kerk uit.

 

Deskundigen gaan ervan uit dat de crypte op de plek van de originele houten kapel van Ailbertus ligt. Gezien de aanwezige verticale energielijn lijkt het me dat Ailbertus en Embrico inderdaad op dezelfde plek gebouwd hebben. Of de eerste houten kapel al over de verticale lijn gebouwd is? Kan wel, het stenen priesterkoor van 1106 is mogelijk iets groter geweest dan de houten kapel, dit koor zal er wel overheen opgetrokken zijn.

Het wordt betwijfeld of de crypte van het begin af aan klaverbladvormig is geweest. Waarschijnlijker is een rechthoekig geheel, of een ronde koorafsluiting zoals door Hardering (in Ramakers, 2008) wordt vermoed. 

Het past wel mooi bij de eerbied van Ailbertus voor de Drievuldigheid om het ontwerp met de drie conches aan hem toe te schrijven.

 

Over het langobardisch schema wordt door deskundigen eveneens het nodige gesteggeld. Het schema wordt betrokken op het grondplan van de abdijkerk. Het betreft dan de bouw van het schip met de twee zijbeuken. Naast elk groot schipgewelf komen aan beide zijden twee lagere beukgewelven. 

Pas in 1130 is het priesterkoor - boven de crypte - af, en van het schip hebben gedurende tientallen jaren enkel manshoge muren gestaan. Maar... als de Abdijkerk daadwerkelijk volgens het grondplan van Ailbertus en Embrico is opgetrokken, dan hebben zij de lengte van de kerk bepaald. In verband met de langste energielijn door de kerk vind ik dit een verrassend prettige gedachte.

 

Zondag 13 december 1108 wijdt bisschop Otbert van Luik de crypte. Als patroonheiligen worden vastgesteld: Maria, de Heilige Moeder van God, en de Aartsengel Gabriel. Ramakers ( 2008) noemt het dubbelpatrocinium van de crypte zeer opmerkelijk; andere kerken toegewijd aan Maria en Gabriël zijn hem niet bekend.  het Sinds ik het unieke energielijnenpatroon ken, vind ik het dubbelpatrocinium scherpzinnig gekozen. Een verfijnde illustratie van de Boodschap van Gabriel... er wordt iemand geboren!

 

Bij de wijding van de crypte zijn meerdere kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders uit Trier, Keulen en Luik aanwezig. Best opvallend al die aandacht voor Kloosterrade, onderling lijken ze goed af te stemmen.

Voorafgaand aan de eigenlijke wijding wordt zakelijk met graaf Adalbert en zijn zoon Adolf het nodige keurig geregeld: de kloostergemeenschap mag vrij beschikken over alle ontvangen geschenken. Graaf Adalbert krijgt - op afroep - de rol van voogd. Bisschop Otbert veroorlooft de broeders hun eigen overste te kiezen als de gemeenschap groeit. Dit is bijzonder want hierdoor is de kloostergemeenschap zelfstandig en valt ze niet onder de jurisdictie van de bisschop. Ze krijgen ook toestemming actief de sacramenten toe te dienen: ze mogen dopen; de eucharistie vieren en communie verstrekken; de ziekenzalving uitvoeren en begraven.

 

Op maandag 14 december 1108 reist bisschop Otbert af naar Kerkrade om de herbouwde St. Lambertuskerk, die in de strijd tussen graaf Hendrik van Limburg en graaf Adalbert van Saffenberg rond 1100 is afgebrand, opnieuw te wijden.