BEELDENSTORM
Thea-Warrior
Tegelijkertijd vinden verschillende maatschappelijke ontwikkelingen plaats, onder andere de opkomst van een meer gestudeerde middenstand uit de burgerij. Religieuze ontwikkelingen lopen er parallel aan. Terwijl onder keizer Karel V tot 1555 de situatie, ondanks repressie van de protestanten, redelijk rustig blijft, verandert de tevredenheid van het volk onder zijn opvolger koning Filips II. In Duitsland wordt hij te Spaans en te katholiek gevonden. In de Nederlanden vindt men de belastingdruk te hoog, voelt men zich verwaarloost, wil men meer bevoegdheden in de gewesten en ergert men zich aan de bestaande repressieve maatregelen.
Ondanks alles wordt er in Nijmegen vrolijk gebouwd. Claes die Waele uit Rheden, landmeter in Nijmegen, ontwerpt en bouwt in 1542 de Kerkboog. Bijzonder dat hij als landmeter betiteld wordt, immers de Kerkboog staat op een grote energielijn. Hij moet het welhaast geweten hebben.
Herman van Hergraeff (ook Herman van Herengrave genoemd), stadsmetselaar, bouwt in 1544 1545 de Latijnse School. Een gebouw met een schitterende symmetrie. Door de toegangsdeur van deze school loopt een energielijn met zeer hoge etherische kwaliteit. Ik concludeer eruit dat Herman weet heeft gehad van energielijnen. In 1554 1555 is dezelfde van Hergraeff ontwerper en bouwer van het Stadhuis van Nijmegen. Jazeker, de energielijn die door Stevenskerk en Kerkboog gaat, loopt ook door de Schepenzaal van het Stadhuis. Energetisch gezien is het oude Stadhuis daadwerkelijk een bijzondere plek.
In Nijmegen krijgt het protestantisme letterlijk voet aan wal. Begin augustus 1566 predikt Ludovicus Ornaeus, een hervormingsgezinde predikant, buiten de stadsmuren het nieuwe geloof. De magistraat van Nijmegen sluit eerst de stadspoorten aan landzijde, maar burgers gaan via de Veerpoort en de Waal naar de betreffende plek om te luisteren naar zijn woorden. Ornaeus zou via dezelfde weg de stad zijn binnengegaan. Had de Magistraat het recht om godsdienstvrijheid in Nijmegen af te kondigen? Was dat aan Spanje, specifiek de regering voor de Noordelijke Nederlanden in Brussel? In elk geval hebben Burgemeesters en Schepenen in Nijmegen godsdienstvrijheid afgekondigd.
Ornaeus predikt eerst in een zaal van de Commanderie van Sint Jan, deze is al gauw te klein. Wat later predikt hij in de - bij de Commanderie horende - Johanniterkerk (Sint-Janskerk), die destijds aan de top van de latere Korenmarkt staat.
In augustus 1566 begint in de Noordelijke Nederlanden de gevreesde Beeldenstorm: kerkinterieurs worden vernield en ontheiligd, heiligenbeelden stukgeslagen. Eerst ontspringt Nijmegen deze dans. Wel wordt door een tegenbeweging van de stadhouder (Karel de Brimeu, graaf van Megen) de helft van het stadsbestuur ontslagen; dat afkondigen van die godsdienstvrijheid was tegen het zere been.
Na half september wordt meer dreiging ervaren. Katholieken gaan 's nachts waken in de Latijnse School.
Tot grote vernielingen in de Stevenskerk, de grote parochiale kerk, komt het niet. Wel zijn ruiten van het Observantenklooster ingegooid en wordt op het Sint-Stevenskerkhof een hek bij een kruisbeeld vernield, een Mariabeeld of -afbeelding wordt onterend behandeld. Met knotsen en ander geweer jagen de katholieken Ludovicus Ornaeus de stad uit. In het kerkje van Persingen vindt hij een goed heenkomen. Onderhandelingen leiden onvoldoende tot een goede uitkomst, dus verlaten andere predikanten en protestantse burgers de stad eveneens.
Na onlusten in de nacht van 24 op 25 september, slepen op 26 september 1566 met name potige, vrome, katholieke vrouwen de nieuwe kansel uit de Johanniterkerk, besmeuren de kansel met drek, zetten hem op de Blauwe Steen, samen met de predikantenhoed van de gevluchte Ornaeus, en geselen de kansel. Vervolgens zetten ze het geheel in de brand.
Hoe houd je vrede in een stad? Als beloning krijgen de strijdvaardige burgers van de Magistraat veertig tonnen bier.
Bron
- De Commanderie van St. Jan van 1196-1974. Uitgave: Nijmeegs Museum "Commanderie van St. Jan in samenwerking met "Numaga" - oktober 1974
---> 31 HISTORISCHE CONTEXT 1576 - DEEL 3 - Berichten uit Zutphen